Państwo Izrael to jeden z krajów śródziemnomorskich, położony w Azji, na Bliskim Wschodzie. Sąsiaduje on z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem, przylega do Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy, w jego sąsiedztwie położona jest także Palestyna. Państwo Izrael powstało na ziemiach, które przez 3000 lat stanowiły kluczowe znaczenie dla judaizmu. Zgodnie z Torą jest to Ziemia Obiecana Żydom przez Boga.
Szacuje się, że 75% Izraelczyków to Żydzi, pozostałą grupę stanowią w większości Arabowie.
Stolicą Izraela jest Jerozolima – największe miasto tego kraju. Do znaczących ośrodków miejskich zaliczają się także Hajfa i Tel Awiw. Jednak najważniejszym z nich pozostaje Jerozolima, która ma ogromne znaczenie religijne i stanowi święte miejsce dla wyznawców największych religii – Chrześcijaństwa, Judaizmu i Islamu.
Tak ważne znaczenie religijne i kulturowe Izraela sprawia, że jest on nie tylko ośrodkiem kultu religijnego przyciągającym liczne pielgrzymki, ale także celem turystycznych wycieczek do Ziemi Świętej, wynikających nie tyle z wyznawanej religii, co z chęci poznania niezwykłej kultury, zabytków oraz wyjątkowych krajobrazów tych ziem.
AKTUALNA LISTA WYCIECZEK DO IZRAELA - SPRAWDŹ
Izrael posiada głównie wyżynno-górzysty charakter. Występuje tu znaczące zróżnicowanie ukształtowania terenu. Poza wyżynami i górami, znajduje się tu także wąski pas nizin (o szerokości 6-20 km) wokół Morza Śródziemnego. Teren ten nazywany jest Równiną Szaron.
W północnej części kraju roztacza się Wyżyna Galilei. Tutaj znajduje się najwyższy szczyt tego kraju – Meron (1208 m n.p.m.). Na południu Izraela natomiast rozciągają się tereny pustynne i kamienista Wyżyna Negew, która stanowi aż 50% całej powierzchni kraju.
Izrael to także lokalizacja najgłębszej depresji świata (405 m pod poziomem morza), występująca w tektonicznym Rowie Jordanu z Jeziorem Tyberiadzkim, doliną Jordanu oraz Morzem Martwym.
Układ geograficzny Izraela na charakter południkowy, co znacząco wpływa na zróżnicowanie klimatu. Od strony północnej i zachodniej, gdzie graniczy on z Morzem Śródziemnym, wstępuje klimat podzwrotnikowy typu śródziemnomorskiego. Natomiast na południu i wschodzie kraju panuje klimat zwrotnikowy suchy. Wysokie temperatury i morski klimat mocno zachęcają do spędzania wakacji w Izraelu.
Najcieplejszym miesiącem jest tu sierpień – temperatury na nizinach osiągają wtedy średnio 28-33°C, na wyżynach natomiast 24°C. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń – temperatury osiągają wtedy od 14-16°C na nizinach, do 10°C na wyżynach.
Opady atmosferyczne odnotowuje się tu między październikiem a kwietniem. W pustynnej części osiągają one skrajnie niskie wartości (około 25mm rocznie), podczas gdy w terenach górzystych suma rocznych opadów to około 1100mm. W górach stoki okresowo pokrywa śnieg. W okresie wiosennym i jesiennym występują tu suche, silne wiatry zwane po arabsku „chamsin”.
Izrael to państwo o niewielkich zasobach wód powierzchniowych. W północnej części płyną nieliczne rzeki stałe, na południu zaś pojawiają się rzeki okresowe. Największą i najbardziej znaną rzeką izraelską jest Jordan. Rzeka ta posiada długość równą 330km, przebiega ona głównie w rowie tektonicznym, poniżej poziomu morza. Jej bieg prowadzi przez Jezioro Tyberiadzkie (Genezaret). Jest to jezioro o randze światowej, stanowi najniżej położone słodkowodne jezioro na Ziemi. Jordan uchodzi do Morza Martwego – największego bezodpływowego, silnie zasolonego jeziora w Izraelu.
Klimat, na który składają się skąpe opady deszczu i okresowe susze powoduje główny problem kraju – zaopatrzenie w słodką wodę. Ważną rolę spełniają tu wody podziemne (stanowią 60% zapotrzebowania). Woda jest głównym źródłem konfliktu arabsko-izraelskiego.
Działalność człowieka silnie przekształciła naturalnie występującą tu roślinność. Dawniej teren Izraela pokrywał wiecznie zielony las, który wykarczowany został w wyniku od tysięcy lat prowadzonej uprawy ziemi i hodowli zwierząt. Część północną i wybrzeże porasta roślinność śródziemnomorska, w większości są to zarośla typu makii. Wyżynny teren pokrywa roślinność stepowa i półpustynna. Świat zwierząt reprezentowany jest przez zwierzęta pustynne: m.in. wielbłądy, skorpiony i węże.
Na rozwój kultury Izraela znaczący wpływ miało przede wszystkim jego położenie w sąsiedztwie najstarszych cywilizacji świata – Egiptu i Mezopotamii oraz krajów śródziemnomorskich i Arabii. Drugim czynnikiem kształtującym kulturę tego państwa jest religia.
Samą społeczność izraelską cechuje niejednorodność, porównywalna do barwnej mozaiki. Przejawia się to szczególnie na tle religijnym – Izrael bowiem stanowi ojczyznę największych monoteistycznych religii świata. Żydzi to ludność od tysięcy lat zamieszkująca to państwo. Izrael to także miejsce narodzin i ukrzyżowania Jezusa – tu ma swój początek chrześcijaństwo. Punkty takie, jak: Bazylika Narodzenia Pańskiego, Bazylika Grobu Pańskiego, Golgota i Via Dolorosa to nierzadko główne punkty na liście turystów i pielgrzymów planujących wycieczki do Izraela. Dzieje Starego i Nowego Testamentu rozgrywają się na tychże ziemiach, nadając im ogromnego znaczenia sfery Sacrum, zarówno dla wyznawców judaizmu, jak i dla chrześcijan. Izrael odgrywa także bardzo ważną rolę w życiu muzułmanów, którzy czczą Jerozolimę jako jedno ze świętych miejsc.
Pomimo świeckiego życia prowadzonego przez mieszkańców Izraela, nadal są oni wierni judaistycznym obrzędom i odwiecznym tradycjom powiązanym z religią, takim jak: brit mila czyli obrzezanie, a także bar micwa, czyli uznawanie w świetle prawa pełnoletności żydowskich chłopców.
Ważną rolę w życiu Izraelczyków pełnią synagogi, w których każdy chłopiec po 13. urodzinach, w dniu szabatu czyta pierwszy raz Torę. Od tej pory synagoga stanowi dla niego miejsce nauki i studiowania Pisma Świętego. Świątynia to także siedziba posiedzeń Rady Gminy i sądu rabinackiego.
Omawiając kulturę Izraela nie sposób nie wspomnieć o szabacie – ostatnim dniu każdego tygodnia, który jest szczególnie świętowany (sobota). Szabat rozpoczyna się z piątkowym zachodem słońca i uczczony jest uroczystą kolacją. W sobotę zakazana jest wszelka praca, tradycja ta kultywowana jest na wzór Boga, który po stworzeniu świata, siódmego dnia odpoczywał.
Izraelczycy to naród serdeczny i otwarty. Bardzo ważną rolę w ich życiu odgrywa zdrowy tryb życia oraz ciężka praca.
Historia Izraela sięga ok. 2500r.p.n.e., kiedy to jego ziemie zostały opanowane przez ludność kananejską. Plemiona izraelskie rozpoczęły kolonizację Kanaanu (Palestyny) szacunkowo w XIII wieku p.n.e. Izrael z uwagi na swoje strategiczne położenie, w którym krzyżowały się główne szlaki handlowe pomiędzy kontynentami: Azją, Afryką i Europą, posiada burzliwą historię, pełną podbojów i walk.
Przez wieki państwo Izrael traciło suwerenność i było zależne kolejno od Asyrii, Babilonii, Persji czy Macedonii. W 63 r. p.n.e. Izrael został podbity przez Rzymian, którzy w 6 r. n.e. utworzyli tutaj prowincję zwaną Judeą. Rodzima ludność buntowała się przeciwko władzy, dochodziło do organizacji powstań, na ogół kończących się klęskami. Nieudane próby odzyskania niepodległości doprowadzały do diaspory Żydów po całym imperium rzymskim. Od tego momentu terytorium to zaczęto nazywać Palestyną.
Kiedy w 395 r. doszło do rozpadu Imperium Rzymskiego, Palestyna weszła w skład Cesarstwa Bizantyjskiego, następnie ziemie te przejęte zostały przez Arabów. Z czasem postępująca islamizacja i arabizacja doprowadziła do opanowania Jerozolimy – kolebki chrześcijaństwa – przez muzułmanów. To z kolei skutkowało wojnami krzyżowymi, których celem stało się odzyskanie Ziemi Świętej z rąk wyznawców islamu.
Inwazja rycerstwa finalnie nie przyniosła zamierzonych rezultatów i chrześcijanie ostatecznie utracili Jerozolimę. Lata 1516-1918 to czas, w którym Palestyna znajdowała się we władaniu Imperium Osmańskiego. W międzyczasie (XIX wiek) powzięto ideę odtworzenia państwa żydowskiego w Palestynie. Silny napływ Żydów spotkał się z protestem ludności arabskiej. Po II wojnie światowej ONZ wspólnie z wszystkimi mocarstwami zatwierdziła podział Palestyny na 2 osobne państwa: arabskie i żydowskie. To doprowadziło do wybuchu wojny arabsko-izraelskiej w latach 1948-49. Zwyciężyło państwo izraelskie, które powiększyło dzięki temu swoje terytorium. Pozostała część ziem wraz ze Starym Miastem Jerozolimy została przyłączona do Królestwa Jordanii. Żaden z sąsiadujących z Izraelem krajów nie chciał zaakceptować jego istnienia, co przyczyniło się w 1967 roku do wybuchu wojny sześciodniowej. Podczas walk Izrael pozyskał kolejne tereny: Zachodni Brzeg Jordanu wraz z pozostałą częścią Jerozolimy, Wzgórza Golan należące do Syrii oraz Półwysep Synaj i Okręg Gazy należące do Egiptu.
Izrael posiada niezwykle bogatą i burzliwą historię, kształtowaną przez różne nacje, co dodatkowo wzbogaca jej walory. Ślady zachowały się w postaci licznych ruin i zabytków, które można zwiedzać podczas organizowanych wycieczek do Izraela. Takie wycieczki pozwolą poznać wyjątkową kulturę zmieniającą się na przestrzeni wieków.
Wybierając się w podróż do Izraela należy pamiętać, że jest to kraj pełen konfliktów. Nie mniej jednak, turyści mogą spotkać się tu z pozytywnym podejściem ze strony lokalnych społeczności. Panujące konflikty dotyczą jedynie zwalczających się narodowości wewnątrz kraju i nie są celowo kierowane w odwiedzających Izrael.
Ważnym problemem przy spędzaniu wakacji w Izraelu są kieszonkowcy. Należy zachować szczególną ostrożność w miejscach zatłoczonych, na miejskich targach i przy najbardziej znanych obiektach zabytkowych oraz atrakcjach turystycznych. Nie powinno nosić się przy sobie dużej ilości gotówki ani dwóch kart kredytowych w jednym miejscu. Specjalnie wybrane miejsca do przechowywania portfela w torbie lub odzieży mogą okazać się daremną próbą zabezpieczenia, gdyż kieszonkowcy mogą obserwować swoje ofiary podczas robienia zakupów i doskonale wiedzieć, w którym miejscu portfel został ukryty.
Trzeba pamiętać, że obowiązuje zakaz fotografowania obiektów wojskowych, choć mogą do tego zachęcać sami żołnierze, którzy ochoczo pozują do zdjęć.
Ponadto, podczas wycieczek do Izraela należy unikać wizyt na osiedlach palestyńskich. Podróżując samochodem powinno się zachować szczególną ostrożność, gdyż izraelscy kierowcy jeżdżą niebezpiecznie i często nie przestrzegają przepisów drogowych.
policja – 100
pogotowie ratunkowe – 101 lub 911
straż pożarna – 102
Poniżej przedstawiamy najciekawsze atrakcje Izraela, których absolutnie nie można ominąć wybierając się na urlop w te urokliwe, wyjątkowe w światowej skali tereny!
Wybierając się na urlop w Izraelu nie można pominąć wizyty na jego wschodnim krańcu, gdzie w tektonicznym Rowie Jordanu roztacza się jedno z najosobliwszych mórz świata – Morze Martwe. Położone jest ono na granicy Izraela i Jordanii. Choć nazywane popularnie morzem, tak naprawdę stanowi jezioro bezodpływowe otoczone wysokimi klifami i górami. Swoją sławę zyskuje dzięki bardzo wysokiemu zasoleniu, rzędu 260‰, przez co organizmy żywe – ryby, ptaki i rośliny – nie są w stanie się tu utrzymać. Lustro wody utrzymane jest w najniższym punkcie całej Ziemi – 422 m p.p.m. i cały czas ulega stopniowemu obniżaniu. Jednak brak życia organicznego nie powoduje, że jest to zbiornik bezużyteczny. Pozyskuje się tu bowiem duże ilości soli kuchennej i potasowej, a sama woda i osady błotne wykazują właściwości lecznicze i kosmetyczne. Najsłynniejszym kurortem turystycznym nad Morzem Martwym jest miejscowość Ein Bokek.
Izrael jest państwem słynącym z turystyki religijnej. Jego tereny to biblijna Ziemia Obiecana dla milionów Żydów. Dla Chrześcijan ważnym punktem wycieczki do Izraela jest bez wątpienia Betlejem i zlokalizowane w nim sanktuarium z Bazyliką Narodzenia Pańskiego. To miejsce narodzenia Jezusa Chrystusa - Boga Chrześcijan. Kolejnym obowiązkowym punktem wycieczki do Izraela dla wyznawców religii chrześcijańskiej jest Galilea z Nazaretem, gdzie znajduje się sanktuarium poświęcone Maryi i Józefowi. Można odwiedzić tu Bazylikę Zwiastowania, grotę i kościół Zwiastowania, Sanktuarium Przemienienia oraz klasztor franciszkanów z muzeum. Przy zwiedzaniu Izraela nie można pominąć jego stolicy – Jerozolimy, miasta kanejskiego, stanowiącego siedzibę królów żydowskich i będącego głównym ośrodkiem judaizmu. Kolejnym ważnym miejscem dla chrześcijan jest Bazylika Grobu Świętego, zwana także Kościołem Zmartwychwstania Pańskiego, położona na Starym Mieście Jerozolimy. Jej fundament stanowi grota, w której po ukrzyżowaniu złożono ciało Chrystusa. Jako lokalizacja domniemanego pochówku Jezusa, każdego roku przyciąga miliony pielgrzymek i wycieczek turystycznych. Będąc w tej okolicy nie sposób nie przejść drogą Via Dolorosa, czyli Drogą Krzyżową po której kroczył Jezus na Golgotę (Bazylika Grobu Świętego).
Będąc na urlopie w Izraelu koniecznie należy odwiedzić Ogrody Bahá'i uznane za najpiękniejszy ogród na Ziemi i „ósmy cud świata”, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ogrody te znajdują się w Hajfie na Górze Karmel. Ich układ oparty jest na osiemnastu koncentrycznych tarasach w kształcie kręgów. Punkt centralny ogrodów stanowi zwieńczone złotą kopułą Mauzoleum Bába. Tarasy rozłożone są równomiernie poniżej i powyżej świątyni. Ogrody Bahá'i w Hajfie pełne są symboliki związanej z wiarą bahaitów. Zastosowano tu niezwykle efektowny system oświetlenia, układ roślinności i bogactwo elementów dekoracyjnych nawiązujące do dziejów tej najmłodszej, monoteistycznej religii. Ogrody oddano do użytku w 2001 roku.
Jafa to miasto połączone administracyjnie z Tel-Awiwem. To jedno z najstarszych ośrodków miejskich świata, owiane licznymi legendami. Jafa nazywana jest przez Izraelczyków „narzeczoną morza”, co wynika z jej położenia nad samym brzegiem Morza Śródziemnego. Zwiedzając Izrael, nie można pominąć tego miasta – znajduje się tu starożytny, jeden z najstarszych na świecie port morski z latarnią Jafa. Z nabrzeża widoczna jest mityczna skała królewny etiopskiej Andromedy, do której została przykuta i skazana na śmierć, a następnie uwolniona przez herosa Perseusza. To co przyciąga tłumy turystów do Jafy to także XII-wieczny meczet Al-Mahmudijja.
Newe Cedek to pierwsza żydowska dzielnica położona poza murami miasta Jafa. Znajduje się na nadmorskiej równinie Szaron, w zachodniej części aglomeracji miejskiej Tel Awiwu. Współcześnie stanowi prestiżowe osiedle, nazywane potocznie świątynią artystów lub „małym Paryżem”. Jest częścią składową Białego Miasta, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO z uwagi na wyjątkowy zbiór modernistycznych budynków wzniesionych w XX wieku. Newe Cedek pełne jest starych, malowniczych drzew oliwnych, a labirynty uliczek prowadzą do modnych kawiarni, galerii sztuki, muzeów i sklepów z rękodziełem. To częste miejsce spacerów eleganckich mieszkańców Tel-Awiwu i pasjonatów sztuki. Tu zlokalizowane jest Centrum Tańca i Teatru Suzanne Dellal, będące najważniejszym ośrodkiem kultury działającym w Newe Cedek.
Miłośnicy malarstwa podczas wypoczynku w Izraelu koniecznie muszą zajrzeć do Muzeum Sztuki w Tel-Awiwie. Jest miejsce, w którym podziwiać można prace nie tylko żydowskich artystów, ale także arcydzieła światowej sławy malarzy: Chagalla, Matisse’a, Picassa, Miró, Pollocka czy Klimta. W muzeum można podziwiać także stałą wystawę dotyczącą historii sztuki izraelskiej.
Izrael poza posiadającymi ogromne znaczenie miejscami kultu religijnego i niezwykłymi zabytkami, słynie z pięknych plaż. Najbardziej znanym kurortem wypoczynkowym w Izraelu jest bez wątpienia Eilat położony nad malowniczą zatoką Morza Czerwonego, na skraju pustyni Negev. To miejsce o słonecznej i pięknej pogodzie, trwającej cały rok! Jest to idealna lokalizacja na organizację wypoczynku w Izraelu.
Niezależnie czy podczas wakacji w Izraelu korzysta się z opcji All Inclusive czy stołuje samemu, koniecznie powinno spróbować się lokalnej kuchni, oferowanej w urokliwych knajpkach. W izraelskiej kuchni nadal przestrzega się zasad koszerności, które szczegółowo opisuje Tora. Wedle uznanych reguł możliwe jest spożywanie tylko i wyłącznie zwierząt, które posiadały rozdzielone kopyto i należą do grupy przeżuwaczy. W żydowskiej kuchni zakazana jest zatem konina, wieprzowina i królik. Ogólny charakter potraw to mieszanka kuchni aszkenazyjskiej, praktykowanej przez Żydów z Polski i Rosji, sefardyjskiej, zaciągniętej przez Żydów z Hiszpanii i Portugalii oraz mizrachijskiej, uprawianej przez Żydów z obszarów państw arabskich. Częstym posiłkiem podawanym przez Izraelczyków na śniadanie jest szakszuka, oznaczająca po arabsku bałagan. Jest to rodzaj jajecznicy z pomidorami.